Bir işçi, iş akdi feshedildiğinde feshin geçersiz olduğu iddiasıyla işe iade davası açılabilir. 4857 Sayılı İş Kanunda, işçinin İşe İade davası açabilmesi için belirli koşullar öngörülmüştür.

  • İşyerinde En 6 Ay Çalışma Yapması,
  • İş yerinde 30 İşçi Çalışıyor olması,

Şartları işçi olarak çalışan işçinin İşe iade davası açması için nisbi emredici kurallardır. İşverenler, işçilerin işe iade davası açmasının önüne geçmek için kimi zaman yapılacak işi holdingler ve başka şirketler aracılığıyla birden çok şirkete bölmektedirler.
Bu hallerde, her bir şirketin ayrı ayrı çalışan sayısı 30’un altında tutulmakla, işçiler tarafından işe iade davası açılmasının önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Bu yazımızda;

  • Çalıştığım iş yerinde 30 kişinin altında çalışan var işe iade davası açılabilir miyim?
  • 30 kişinin altında çalışan olduğu hallerde iş güvencesi var mıdır?
  • Şirketlere bölünerek, çalışan sayısının düşürüldüğü iş yerlerinde işçilerin hakları nelerdir?

Sorularının cevaplarını Ekim Hukuk Bürosu olarak vermeye çalışacağız.

Öncelikle birden çok şirket bir arada çalışıyorsa ve her bir şirkette otuz kişiden az çalışan var ise ve bu şirketlerde çalışanların toplam sayısı otuzu geçiyorsa, birlikte istihdam ve organik bağ hususlarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Birlikte istihdam ve organik bağ mevcut ve toplam çalışan sayısı otuzun üstünde ise işe iade davası açmak mümkün olacaktır.

BİRLİKTE İSTİHDAM VE ORGANİK BAĞ HUSUSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu şirketlerde iş ve üretim örgütlenme süreci bir arada yürütülmelidir. Personelin yemekhanesi, servisi, ücretlerinin tahakkuk edildiği finans ve muhasebe birimleri, idari amirlik, emir ve talimatları veren birim tekliği değerlendirilmelidir. Tek idari müdür tarafından yönetilip yönetilmediği; şirketlerin aynı binada hizmet verip vermediği incelenmelidir. Şirketlerin ortakları ve imzaya yetkili kişiler incelenerek, Vergi Müdürlüğ ve Ticaret Odası Kayıtlarına bakılmalıdır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 6.6.2013 tarihli, 2013/1464 E. 2013/17420 K. sayılı kararında;

“Özellikle grup şirketlerinde ortaya çıkan bir çalışma biçimi olan birlikte istihdam şeklindeki çalışmada, işçilerin bir kısmı aynı anda birden fazla işverene ve birlikte hizmet vermektedirler. Daha çok yönetim organizasyonu kapsamında birbiriyle bağlantılı olan bu şirketler, aynı binalarda hizmet verebilmekte ve bir kısım işçiler iş görme edimini işverenlerin tamamına karşı yerine getirmektedir. Tüm şirketlerin idare müdürlüğünün aynı kişi tarafından yapılması, şirketlerin birlikte kullandığı işyerinde verilen muhasebe, güvenlik, ulaşım, temizlik, kafeterya ve yemek hizmetlerinin yine tüm işverenlere karşı verilmiş olması buna örnek olarak gösterilebilir. Bu gibi bir ilişkide, tüm şirketlere hizmet veren işçilerle sadece davalı şirkete hizmet veren işçilerin 30 işçi kıstasında dikkate alınması gerekir. İşçi tüm şirketlere hizmet ediyor ise, o zaman tüm şirketlerdeki işçi sayısı dikkate alınmalıdır.”

Şeklindedir.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 1.3.2012 tarihli 2011/9786 E. 2012/3103 K. sayılı kararında da birlikte istihdam koşuluna değinmiş;

“Her iki davalı şirketin aynı yerde faaliyet gösterdikleri, Um Deniz A.Ş. Tersanesinde çalışan tüm işçilerin sürekli olarak iş görme edimini işverenlerin tamamına karşı yerine getirdikleri, davalıların farklı tüzel kişilikleri bulunsa da işçiyi birlikte istihdam ettikleri anlaşılmaktadır.”

Demiştir.

Yine Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 5.6.2012 tarihli 2011/12523 E. 2012/12495 K. sayılı kararı ise şirketler arasında birlikte istihdam olgusunun olduğu durumlarda 30 işçi koşuluna dikkat çekmiştir;

“davalı şirketlerin aynı adreste faaliyet gösterdikleri, aynı işi yaptıkları ve birlikte istihdam ettikleri anlaşılmış olup, bu üç şirketin işçi sayılarının toplamının 30 işçi sayısını aştığı görüldüğünden, davanın 30 işçi koşulu gerçekleşmediği gerekçesiyle reddi hatalı olmuş ve hüküm bu nedenle bozmayı gerektirmiştir. Mahkemece dosyanın esasına girilerek inceleme yapılması gerekmektedir.“

Denilmiştir.

Yukarıda belirttiğimiz üzere Yargıtay bir çok somut durumu gözetmektedir. Yargıtay yukarıda belirttiğimiz kararları ışığında; işverenlerin kanunu dolanarak iş güvencesini engellemesinin önüne geçmeye çalışmıştır. Bunları özetlemek gerekirse Çalıştığınız iş yerinde;

  • İdare müdürlüğünün aynı kişi tarafından yapılması,
  • Muhasebe, güvenlik, ulaşım, temizlik, kafeterya ve yemek hizmetlerinin ortak bir şekilde tek elden tüm şirketlere karşı verilmesi,
  • Farklı şirketler olmasına rağmen işçilerin, işveren şirketlerin tamamına karşı iş görme edimlerini gerçekleştirilmesi,
  • Şirketlerin aynı adreste, aynı işi birlikte yapması;

Halinde birlikte istihdam ve organik bağdan söz edilebilecektir. Bu şekilde birden çok şirket var ve şirketlerde toplam çalışan sayısı 30’u geçiyorsa bu halde işe iade davası açılabilecektir.