4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında kanunundaki nitelendirilmesiyle, Konut Kapıcıları ya da Apartman Görevlilerinin, işçi-işveren ilişkisi içerisinde olması nedeniyle işçilerin sahip olduğu haklar bulunmaktadır. Bir başka deyişle “Konut Kapıcıları” Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Yıllık İzin, Fazla Mesai, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti ve Hafta Tatili ücretine hak kazanmaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunun 110. Maddesinde “Konut Kapıcılarına” özel olarak yer verilmiştir. Konut kapıcılarının iş tanımı ve niteliği ile çalışma süreleri, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık ücretli izin hakları ve kapıcı konutları ile ilgili hususların düzenlenmesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik ile belirlenmesi hükme bağlanmıştır.
Konut Kapıcısının Ücreti;
Konut Kapıcısının ücretinden, diğer işçilerden farklı olarak gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaksızın ücret ödenir.
Konut Kapıcılarının Çalışma Süreleri ve Fazla Mesai;
Konut Kapıcılarında, tıpkı iş kanunundaki gibi genel çalışma süresi 45 saattir. Ancak bunun aksi Apartman Yönetimi ile Konut Kapıcısı arasında kararlaştırılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu ise her türlü anlaşmada haftalık çalışma saatinin 45 saati aşan her zamanı Fazla Mesai olarak değerlendirilmektedir. Eğer
Konut Kapıcısı 45 Saatten fazla çalışma gerçekleştiriyorsa, 45 Saati aşan her çalışma zamanı Fazla Mesai Çalışmasıdır ve işveren(Apartman Yönetimi) tarafından saat ücretinin %150’si hesap edilerek ödenmelidir. Kapıcı konutu tahsis edilmiş işyerinde ise çalışma biçimine göre günlük çalışma süresi en çok dörde bölünebilir.
Hafta Tatili;
İşveren(Apartman Yönetimi) tarafından “Konut Kapıcı”sına haftada bir gün hafta tatili verilmelidir. Hafta Tatili olarak belirlenen gün içerisinde “Konut Kapıcısı”na 24 saat dinlenme süresi verilmelidir. “Konut Kapıcısı” hafta tatili olarak belirlenen bir günde “Konut Kapıcısı”ndan çalışma istenirse, tam gün çalışmış gibi hafta tatili ücreti ödenmesi gerekmektedir.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma;
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller(Resmi ve Dini Bayramlar) Hakkında Kanunda yer alan tatil günlerinde, “Konut Kapıcısı”nın çalıştırılıp çalıştırılamayacağı iş veya toplu iş sözleşmelerinde belirlenir. Eğer “Konut Kapıcısı” Resmi ve Dini Bayramlarda tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Konut Kapıcısının Yıllık İzin Hakkı;
Konut Kapıcısı, işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalıştığı takdirde yıllık ücretli izin verilir. Verilecek yıllık ücretli izin süresi, çalışma süresine göre belirlenir. Çalışma süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,
Az olamaz. Yıllık izin hakkı iş sözleşmesi ile arttırılabilir ancak azaltılamaz.
Konut Kapıcısının Kıdem Tazminatı Hakkı;
Konut kapıcısının da diğer işçiler gibi kıdem tazminatı hakkı bulunmaktadır. Deneme süresi de dahil olmak üzere tam 1 yıllık çalışmanın sonunda Konut Kapıcısı kıdem tazminatı için süre koşulunu sağlamaktadır. Konut kapıcısının kıdem tazminatına esas ücreti belirlenirken brüt ücrete ilaveten diğer hakları da eklenir.
Kıdem ve ihbar tazminatına esas alınacak olan giydirilmiş ücretin tespitinde 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı, konut yardımı, faturalar işveren tarafından ödeniyorsa faturalar ve benzeri ödemeler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. Burada dikkat edilmesi gereken ise işveren tarafından konut tahsis edilmiş ise konutun aylık kira bedeli belirlenmemiş ise konut yardımı fesih tarihindeki Cari Asgari Ücretin %25’i dikkate alınır.
Konut Kapıcısının İhbar Tazminatı Hakkı;
Konut kapıcısının da diğer işçiler gibi ihbar tazminatı hakkı bulunmaktadır. Konut kapıcısı deneme süresi olmaksızın çalışıyorsa çalışmaya başladığı günden itibaren ihbar tazminatı için gerekli süre koşulu gerçekleşmiştir.
6 Aydan Az Çalışması Bulunması Halinde: 2 Hafta (14 Gün)
6 Aydan 1,5 Yıla Kadar Çalışması Bulunması Halinde: 4 Hafta (28 gün)
1,5 Yıldan 3 Yıla Kadar Çalışması Bulunması Halinde:: 6 Hafta (42 gün)
3 Yıldan Fazla Çalışması Bulunması Halinde n: 8 Hafta (56 gün)
İhbar süresi bulunmaktadır. Eğer Konut Kapıcısının iş sözleşmesi ihbar süresi kullandırılmadan sona ererse ve kanunun aradığı diğer koşullar da bulunmaktaysa yukarıda verilen sürelere göre ihbar tazminatına hak kazanılır. Konut kapıcılarına ihbar tazminatı ödenirken gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaz.
Konut Kapıcısı İşçilik Alacakları Davasını Kime Açmalıdır ve Davanın Sonuçlarından Kim Sorumludur;
Apartman Yöneticisi, İş Kanunu ve Yönetmeliğin uygulanması yönüyle işveren temsilcisidir. İş Hukuku anlamında ortaya çıkabilecek idari ve yargısal uyuşmazlıklarda yönetici işvereni temsil eder. Böyle olunca konut kapıcısının işveren hakkında açabileceği davanın kat maliki ya da maliklerine karşı açılması gerekse de, Yönetmelikten doğan bu temsil yetkisine göre davanın doğrudan yönetici hasım gösterilerek açılması da mümkündür.
Mahkemece kat maliki ya da malikleri adına yönetici hakkında karar verilmesi gerekir. Zira Yönetmeliğin 4/d maddesine göre, yöneticinin ana taşınmazda üstlendiği görevleri itibarıyla kat maliki ya da maliklerinden tahsil ederek kapıcının İş Kanunundan doğan haklarını ödeme yükümlülüğü vardır.
Bu halde usul ekonomisi yönünden Konut Kapıcısı davadaki husumetini Konut Yöneticisi’ne(Apartmanda Çalışıyorsa Apartman Yöneticiliğine) yöneltilmesi isabetli olacaktır. Ancak her ihtimalde davanın sonuçlarından bütün kat malikleri sorumludur.